‘Elektriğe zam’ iddiası! EPDK’dan dikkat çeken adım

Yeni yıl yaklaşırken, elektrik faturalarında önemli değişiklikler yapılacağına dair iddialar gündeme gelmeye başladı. Elektriğe zam gelebileceği söylentileri dolaşırken, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) da konut aboneleri için yıllık tüketim sınırını 5 bin kilovatsaate (kWh) düşüreceği öne sürüldü. Bu düzenlemenin gerçekleşmesi halinde, aylık ortalama tüketimi 417 kWh’in üzerinde olan milyonlarca hanenin, yüksek tüketimli sanayi kuruluşlarıyla benzer şekilde tarifelendirileceği ve bu durumda tüketim aynı kalsa bile faturaların artacağı belirtiliyor.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) ise bu gelişmeyi eleştirerek, milyonlarca ailenin enerji maliyetlerinin artacağına ve mevcut tüketimlerini korusalar bile faturaların her ay yükselme riski taşıdığına dikkat çekti.

1 Ocak 2025 itibarıyla EPDK’nın yeni düzenlemesiyle yıllık 5 bin kilovatsaatin üzerinde elektrik tüketen konut ve ticarethaneler, sübvansiyonlu elektrik tarifesinden yararlanamayacağı iddiaları kamuoyunda tartışma yarattı. Özellikle sosyal medyada gündem olan bu düzenlemeyle birlikte, yüksek tüketim yapan abonelerin faturalarının daha da artacağı öngörülüyor.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), 2024 yılı bütçesinden Kamu İktisadi Teşebbüsleri’ne (KİT) aktarılacak olan 748,7 milyar TL’nin, 500,4 milyar TL’sinin enerji sübvansiyonları için ayrıldığını hatırlatarak, düzenlemeye dair eleştirilerini paylaştı. EMO, düzenleme kapsamına giren tüketicilerin piyasa koşullarına göre fiyatlandırılan tarifelere zorlanmasının tüketici üzerindeki mali yükü artıracağını ve bu durumun özellikle konut aboneleri için büyük bir mali külfet anlamına geleceğini belirtti. Ayrıca bu maliyet artışlarının karşılanabilmesi adına konut abonelerinin önlem alma veya bu maliyetleri başka bir yöne aktarma imkanları olmadığı için durumun “kabul edilemez” olduğu vurgulandı.

EMO’nun açıklamasında, dört kişilik bir ailenin asgari yaşam standartlarına göre aylık ortalama 230 kWh enerji tüketmesi gerektiği, bu rakamın EPDK tarafından da ortalama 240 kWh olarak kabul edildiği belirtildi. Yeni düzenleme ile 417 kWh’in üzerindeki tüketimler yüksek kademeye alınarak, sanayi tarifesine benzer fiyatlarla faturalandırılacağı ve bu durumun haneler için büyük bir maliyet artışına yol açacağı ifade edildi. Tüketim aynı kalsa bile, faturalandırmanın spot piyasa değerlerine göre yapılacağı ve bu nedenle her ay değişen yüksek bedellerin hanelere yansıyacağı kaydedildi.

Bu düzenlemeye karşı yargı yoluna başvuracağını belirten EMO, enerji maliyetlerinin enflasyon üzerindeki etkisini azaltmak adına kamu yatırımlarının artırılması gerektiğini savundu. Açıklamada, ekonomik krizin etkilerini en aza indirmek için kamu tekeli altında tüm enerji süreçlerini yönetecek entegre bir enerji programının devreye alınmasının zorunlu olduğuna dikkat çekildi.

Henüz EPDK’dan bu konuya ilişkin resmi bir açıklama gelmedi.

Reuters:  Beijing iktisat siyasetinde radikal değişikliğe gidiyor

Çinli liderler Salı günü, bu yılın ekonomik büyüme gayesine ulaşmak için gereken teşvik tedbirlerinin, altyapı projelerine değil,  tüketicilere yönelik olacağının sinyalini verdi. Dünyanın en büyük ikinci iktisadı, ikinci çeyrekte büyüme savlarını tutturamadı. Perakende satışlar ve ithalatın sanayi üretim, ve ihracatın kıymetli ölçüde altında performans göstermesiyle deflasyonist baskılarla karşı karşıya kaldı.

İktidardaki Komünist Partinin üst düzey karar alma organı olan Politbüro, Temmuz ayındaki toplantısının sonunda, yıl için yaklaşık %5’lik bir ekonomik büyüme gayesine ulaşmak için 2024’ün geri kalanında “döngü aksisi ayarlamalar” yapma sözü verdi. Resmi haber ajansı Xinhua, “Toplantıda iç talebi artırmak için tüketimi artırmaya odaklanmanın gerekli olduğu vurgulandı.” dedi. Politbüro, yeni teşvik siyasetlerinin hane halkı gelirini “birden fazla kanal yoluyla” artırması ve düşük ve orta gelirli kümelerin harcama yapma “yetenek ve istekliliğini” artırması gerektiğini söyledi. Yaşlılar ve çocukların refahını artıracak önlemlerin alınması ve “yoğun ve sağlam bir toplumsal güvenlik ağı oluşturulması” davetinde bulunuldu.

Beklendiği üzere, toplantı sonrası somut bir adım açıklanmadı, ama liderlik “bir dizi varolan siyaset önlemini daha hızla hayata geçirme” kelamı verdi. Gelirlere ve toplumsal refaha atıfta bulunurken, uzun süredir Çin’in ekonomik modelinin büyük ölçüde yatırıma dayandığını ve son 15 yılda büyümeden çok daha fazla borç ürettiğini savunan birtakım ekonomistlerin savunduğu önlemleri zımnen kabul etmiş oldu.

Uzmanlar, Beijing’in üretim-tüketim dengesizliğini gidermek için kamu kısmından hane halklarına kaynak aktarmasını öneriyorlar: Bu tedbirin Çin’i Japonya’da görüldüğü üzere onlarca yıl sürecek bir düşük büyüme ve periyodik deflasyon dönemine sürüklenmekten sakınacağını söylüyorlar. Analistler, Politbüro’nun son raporunun hane halkı tüketimine öncekilere göre daha fazla atıf içerdiğini lakin bunun ekonomiyi tekrar dengelemek için yapısal bir değişime yönelik yeni gündem työnünde kâfi işaret vermediğini söyledi.

Toplantının özeti, Başkan Xi Jinping’in geçen yıl icat ettiği, bilimsel araştırma ve teknolojik iyileştirmeler öngören bir terim olan “yeni üretici güçlerin”  önceliklendirilmesine  hala bedelli bir yer verdi. Analistler, bunun Beijing’in arz istikametli önceliklerini koruduğu tarafındaki iletisi olduğunu belirtti.

Capital Economics’in Çin ekonomi birimi başkanı Julian Evans-Pritchard, “Toplantı, siyaset yapıcıların hane halkı refahına daha fazla odaklanması istikametinde davette bulundu.” dedi. “Bu kağıt üzerinde umut verici görünüyor.” “Ancak rastgele bir ayrıntının olmayışı, bunun pratikte neleri gerektireceğinin belgisiz olduğu manasına geliyor. Ve genel olarak bildiri, siyasetin öncelikli odağının ekonomik güvenlik ve yüksek teknoloji kısımlarında yeni üretici güçlerin yetiştirilmesi üzerinde kaldığını öne sürüyor.”

Beijing, Temmuz ayındaki politbüro toplantısını uzun vadeli gayelerin tartışıldığı bir forum olarak değil, yılın geri kalanına ilişkin iktisat siyasetlerini yeniden ayarlamak için kullanıyor. 15-18 Temmuz’da yaklaşık on yılda iki sefer gerçekleştirilen farklı bir Parti toplantısı, yapısal değişimlerden fazla siyaset sürekliliğine işaret etti.

Yuan ve Çin hisse senetleri  ve tahvilleri duyurunun ardından çok az değişti.

ZAYIF TALEPE DEVA ARANIYOR

Çinli yetkililer ekonomiyi üç yıl süren Kovid-19 kısıtlamalarından kurtardıktan sonra, sanayi kısmını teşvik etmenin iş piyasasını istikrara kavuşturacağını ve daha yüksek fiyatlar ve tüketime yol açacağını ummuştu. Bunun yerine, hızla genişleyen endüstriyel kapasitenin fiyat savaşlarına ve maliyetleri düşüren bir yarışa yol açması, fiyatları düşük tutması, iş güvenliğini azaltması ve tüketiciler ortasında emlak kısmındaki gerilemenin yol açtığı acıyı daha da artırması oldu.

Pinpoint Asset Management baş ekonomisti Zhiwei Zhang, “Hükümet iç talebin zayıf olduğunun farkında” dedi. Yetkililer son haftalarda daha destekleyici bir siyaset duruşuna geçiş sinyali verdi.

Çin merkez bankası geçen hafta çeşitli siyaset faiz oranlarını iki sefer düşürerek piyasaları şaşırttı; devlet bu yılki ultra uzun vade (100 yıl) tahvil ihracından elde edilen fonların bir kısmının tüketim malları takas planını desteklemeye kaydırılacağını söyledi. (Eski eşyanı getir, teşvik al).

Krizden etkilenen emlak kısmıyla ilgili olarak Politbüro, Çin’in tamamlanmamış projelerin teslimini desteklemeye ve satılmayan daireleri uygun fiyatlı konutlara dönüştürmeye devam edeceğini söyleyerek mevcut siyaset niyetlerini yineledi. Tıpkı vakitte “proaktif” bir maliye siyaseti ve “ihtiyatlı” bir nakdî çerçeveye yönelik planları da tekrar doğruladı.

Kaynak:  Chinese leaders pledge to tilt stimulus towards consumers